“Khuyến học với phát triển du lịch cộng đồng” là mô hình được Hội Khuyến học (HKH) tỉnh xây dựng và chỉ đạo HKH thị xã Nghĩa Lộ triển khai từ năm 2018, nhằm góp phần thực hiện thành công Đề án “Xây dựng thị xã văn hóa - du lịch Nghĩa Lộ”.

Đây là mô hình rất mới, chưa có tiền lệ, thực hiện nhiều nội dung, như: động viên, khuyến khích các hộ dân làm tốt việc chỉnh trang cơ sở vật chất nơi ở, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, xây dựng quỹ khuyến học, tủ sách khuyến học; tập huấn kiến thức, kỹ năng làm du lịch cho các chủ hộ, cho các đội văn nghệ… và đặc biệt là "khuyến đọc” hay nói cách khác là xây dựng văn hóa đọc trong các homestay trên địa bàn.

Ban đầu với 12 hộ homestay tham gia mô hình, HKH tỉnh và HKH thị xã đã đầu tư cho mỗi gia đình một tủ sách phù hợp với không gian nhà sàn, trị giá khoảng trên dưới 1 triệu đồng; tặng những cuốn sách có ý nghĩa, giúp cho cả chủ và khách có điều kiện thuận lợi hơn khi tìm hiểu những thông tin giúp ích cho nhu cầu và công việc của mình. 

Bà Hoàng Thị Hồng Hạnh - Chủ tịch HKH thị xã Nghĩa Lộ chia sẻ: "Để có được những tài liệu ấy, chúng tôi đã phối hợp tốt với Phòng Văn hóa - Thông tin, Trung tâm Truyền thông và Văn hóa, Thư viện thị xã để có được sự luân chuyển đầu sách. Chúng tôi cũng phối hợp chặt chẽ với Phòng Giáo dục - Đào tạo và các nhà trường trên địa bàn để tổ chức các hoạt động giúp các hộ xây dựng tủ sách và tạo dựng phong trào đọc sách tại các homestay. 

Các nhà trường thực hiện tốt việc đưa học sinh đến sinh hoạt ngoài giờ tại các homestay để các cháu có thêm cơ hội được đọc sách và đọc sách cho khách nghe; được giao lưu với khách nước ngoài, với các du khách, giới thiệu các điệu xoè và các giá trị văn hoá bản địa cho du khách được thưởng thức và trải nghiệm”. 

Từ 12 hộ tham gia mô hình "Khuyến học với phát triển du lịch cộng đồng” ban đầu, đến nay đã có 30 hộ tham gia, trong đó có 20 hộ có tủ sách khuyến đọc; tiêu biểu như Homestay Loan Khang, Hồng Chung xã Nghĩa Lợi; Homestay Luật Phượng, Cương Chinh xã Nghĩa An; Homestay Tông Poong, Bình Nga phường Tân An… 

Bà Hoàng Thị Loan - chủ Homestay Loan Khang, bản Sà Rèn, xã Nghĩa Lợi cho hay: "Mỗi khi rảnh rỗi, các thành viên trong gia đình tôi lại đọc những cuốn sách phù hợp. Việc đọc giúp chúng tôi mở mang thêm nhiều kiến thức, nhiều khi rất hữu ích trong việc phục vụ du khách, phát triển kỹ năng làm homestay. Có nhiều du khách khi đến đây cũng tranh thủ xem sách”. 

Chủ tịch HKH thị xã Nghĩa Lộ Hoàng Thị Hồng Hạnh chia sẻ thêm: "Qua thực tế kiểm tra, nắm bắt hoạt động đọc sách tại các homestay, chúng tôi thấy, nhìn chung các tủ sách đã phát huy được tác dụng tích cực. Khá nhiều du khách quan tâm, lựa chọn những cuốn sách phù hợp để đọc. Họ cũng rất hào hứng khi được chủ nhà tặng sách. Chủ nhà cũng tích cực đọc khi rảnh rỗi để có thêm kiến thức, kỹ năng làm du lịch. Và có thể khẳng định, đây là một việc rất nên làm”. 

Từ thực tế triển khai mô hình thời gian qua, để văn hóa đọc giúp ích cho việc phát triển du lịch cộng đồng, theo Chủ tịch HKH thị xã Nghĩa Lộ, lãnh đạo chính quyền địa phương cần quan tâm, đầu tư xây dựng và phát triển mạng lưới thư viện, tủ sách cơ sở đến các điểm tham quan, du lịch, các homestay; chính quyền, đoàn thể, HKH các cấp cần vào cuộc, quan tâm hơn đến việc khuyến đọc; cũng rất cần nghiên cứu đầu tư, phát huy tốt hơn nữa các điểm bưu điện xã, các điểm đọc sách tại các cơ sở dịch vụ du lịch. 

Đối với việc phát triển du lịch cộng đồng, không chỉ dừng ở việc quan tâm đến du khách và các hộ làm homestay mà cần nhiều hơn thế, đó là việc tạo dựng phong trào đọc sách trong cả cộng đồng, trong các tầng lớp nhân dân, các độ tuổi với sự vào cuộc của các tổ chức, các ban, ngành, đoàn thể; sự tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên, nhất là người đứng đầu.